زياد بودن مايع آمنيوتيك، چه خطراتی دارد؟

مايع آمنيوتيك چيست؟

"مايع آمنيوتيك" همان آبي مي باشد كه جنين را در كيسه آب در بر گرفته است. اين مايع وظايف مهمي بر عهده دارد، از قبيل : * به عنوان يك ضربه گير، جنين را در مقابل صدمات احتمالي، و نيز بند ناف را در مقابل فشار محافظت مي كند. * مانع رسيدن عفونت هاي مختلف به جنين و رحم مي شود. * به جنين براي تنفس كمك مي كند و به او مجال تحرك مي بخشد. * مانند يك منبع مايعات و مواد غذايي، در كوتاه مدت نيازهاي جنين را برطرف مي كند. * در امر تكامل مناسب سيستم هاي گوارشي، تنفسي و عضلاني- اسكلتي جنين، كمك مي كند.

 

مايع آمنيوتيك كجا ساخته مي شود؟

در طي نيمه اول بارداري مايعي از جفت، پرده هاي تشكيل دهنده كيسه آب، بند ناف، و پوست جنين توليد مي شود كه همزمان با رشد جنين كيسه آب را پر مي كند. سپس جنين شروع به بلع مايع كرده، مايع از كليه هاي جنين گذشته و بصورت ادرار از بدن جنين خارج مي شود و اين چرخه مرتبا تكرار مي شود به طوري كه كل مايع هر چند ساعت يك بار از اين چرخه عبور مي كند. بيشتر مايع آمنيوتيك، ادرار است. جنين همچنين مقداري مايع از ريه هايش ترشح مي كند. مقدار كمي از مايع، جذب كيسه آب شده و به بدن مادر وارد مي شود و يا از طريق خون بند ناف به بدن شما بر مي گردد. بنابراين، جنين نقش مهمي در حفظ مقدار مناسب مايع در كيسه آمنيوتيك دارد.

 

علل افزايش بيش از حد مايع

1. ناشناخته : در بيشتر موارد هيچ دليل خاصي پيدا نمي شود، يعني جنين هيچ مشكلي ندارد و آب خود به خود كم مي شود. در هر حال بايد از طريق سونوگرافي همواره تحت نظر باشيد. امكان دارد به منظور كاهش خطر پارگي زودرس كيسه آب و شروع زايمان زودرس استراحت مطلق نيز برايتان در نظر گرفته شود.

 

2. ديابت مادر : اگر شما مبتلا به ديابت باشيد ولي اطلاع نداشته باشيد و يا آن را كنترل نكنيد، ممكن است دچار افزايش بيش از حد مايع گرديد. بنابراين معمولا براي تشخيص، يك آزمايش قند خون انجام مي شود. افزايش ميزان آب ناشي از ديابت، معمولا خفيف بوده و با كنترل ديابت به راحتي كنترل مي شود.

 

3. درشت بودن بيش از حد جنين و يا حاملگي چند قلويي : اين عارضه، در صورت بزرگي غير عادي جنين و نيز به همراه بارداري هاي چندقلويي، بيشتر ديده مي شود.

 

4. ناهنجاري هاي جنيني : به صورت بسيار نادر، جنين ممكن است ناهنجاري داشته باشد كه موجب شود مايع را بلع نكند با وجود اين كه كليه اش ادرار بيشتري از همان مايع كمي كه بلعيده توليد مي كند. از جمله اين ناهنجاري ها مي توان به آترزی مري، شكاف لب يا كام و ... اشاره كرد. بعضي مشكلات دستگاه عصبي نيز مي توانند مانع بلع در جنين شوند. پزشك ممكن است سونوگرافي و يا آزمايشات تشخيصي پيشرفته انجام دهد تا جنين را از نظر ناهنجاري ها و اختلالات ژنتيكي كنترل كند.

 

علائم:

# رشد سريع تر از حد طبيعي رحم شما ممكن است پزشك را به زياد بودن مايع مشكوك كند.

# زياد بودن مايع ممكن است موجب شود شما حركات جنينتان را در سه ماهه دوم يا سوم به خوبي احساس نكنيد.

# ممكن است علائمي مانند دردهاي شكمي (ناشي از فشار زياد مايع)، افزايش ناگهاني وزن، كمردرد، ورم شديد پاها و قوزك پا در شما به وجود آيد.

 

تشخيص: 

پزشك با انجام يك سونوگرافي معمولي مي تواند به راحتي، افزايش حجم مايع را تشخيص دهد.

 

درمان:

در صورتي كه پزشكتان به شما گفته كه مايع آمنيوتيك شما بيش از حد طبيعي است لازم نيست زياد نگران باشيد. بيشتر زناني كه دچار اين عارضه مي شوند، نوزاداني سالم به دنيا مي آورند؛ البته در صورتي كه اين مسئله ناشي از ديابت و يا مشكلي در جنين نباشد. 

در حدود نيمي از موارد، خصوصا در موارد خفيف مشكل خودبه خود برطرف مي شود. اما اگر حجم مايع خيلي زياد باشد و يا سبب ناراحتي زيادي برايتان گردد، پزشك ممكن است با استفاده از روشي بنام "آمنيوسنتز درماني" مقداري از مايع را خارج كند. طي اين روش پزشك، سوزني را طريق شكم وارد رحم و سپس كيسه آب شما كرده و مقداري از مايع را مي كشد. در مواردي كه مشكل شما خيلي شديد باشد اين كار ممكن است هر هفته و يا حتي بيشتر تكرار شود. 

 

در بعضي موارد ممكن است براي كم كردن ميزان ادرار جنين از بعضي داروها مانند ايندومتاسين استفاده شود. تأثير زياد بودن مايع آمنيوتيك بر بارداري و زايمان

 

1. رحم بسيار بزرگ بر روي ريه، روده ها و مثانه فشار مي آورد و به ترتيب باعث تنگي نفس، يبوست و عفونت ادراري مي گردد. 2. اين عارضه خطر زايمان زودرس را افزايش مي دهد؛ بنابراين بايد تحت نظر پزشك باشيد. 3. در هنگام زايمان و با پاره شدن ناگهاني كيسه آب و در پي آن خروج مقدار زيادي مايع از رحم، افزايش خطر پارگي جفت (جدا شدن زودرس جفت) يا قرار گرفتن بند ناف در گردن رحم و تحت فشار قرار گرفتن آن را داريد. هر دو اين وضعيت ها جنين را در خطر كمبود اكسيژن قرار داده و ممكن است به سزارين اورژانس نياز پيدا كنيد. 4. رحم نيز ممكن است پس از زايمان قادر به جمع شدن نباشد بنابراين احتمال خونريزي بعد از زايمان نيز وجود دارد.