من می خواهم ستاره شناس شوم

در انشای کلیشه ای دوران دبستان با موضوع «دوست دارید در آینده چه کاره شوید » بعضی ها می نوشتند فضا نورد یا ستاره شناس بزرگ تر که شدند علاقه شان به آسمان هم بزرگ تر شد و این علاقه, رنگ و بوی زندگی شان را هم تغییر داد

در انشای کلیشه‌ای دوران دبستان با موضوع «دوست دارید در آینده چه‌کاره شوید؟» بعضی‌ها می‌نوشتند فضا‌نورد یا ستاره‌شناس! بزرگ‌تر که شدند علاقه‌شان به آسمان هم بزرگ‌تر شد و این علاقه، رنگ و بوی زندگی‌شان را هم تغییر داد. زندگی‌شان گره خورد با یک آبی بی‌کران و صداهای شب و سکوت‌های کویر. همه چیز آهسته اتفاق افتاد شناختن جاده‌های آسمان و فهمیدن عظمتی که در دل هر نقطه نورانی بود و صبر ذره ذره برای‌شان معنا پیدا کرد. ستاره‌شناس‌ها کارشان یک جورهایی شبیه باستان‌شناس‌هاست، جست‌وجو در گذشته اما با این تفاوت که در گذشته کیهان سرک می‌کشند.

● منجم غیرحرفه‌ای کیست؟

ما برای منجم غیرحرفه‌ای یعنی کسی که ستاره‌ها و دنیای رویایی بالای سرش را دوست دارد و می‌خواهد برای خودش یک ستاره‌شناس باشد و نه بیشتر، چند پیشنهاد ساده داریم: اول بگذارید تکلیف خیلی چیزها را برای‌تان روشن کنم. فکر می‌کنم این چند صدمین باری است که این جمله در جایی نوشته می‌شود و آن هم این که منجم غیرحرفه‌ای به معنای تازه‌کار نیست، به معنای کسی نیست که کم بلد است و اطلاعاتش نا‌کافی است. به معنای کسی هم نیست که در یک رصد خانه مشغول بررسی داده‌های نجومی است و روی طرح‌های علمی خیلی بزرگ و پیچیده کار می‌کند و در‌آمدش از راه تدریس نجوم در دانشگاه‌ها به دست می‌آید. منجم غیرحرفه‌ای ممکن است یک دانش‌آموز دبیرستانی باشد یا یک پزشک میان‌سال یا یک معلم تازه استخدام شده یا حتی خود شما دوست عزیز! منجم غیرحرفه‌ایکسی است که ستاره‌شناسی را دوست دارد واوقات فراغتش را صرف دانستن نجوم و رصد و کارهایی از این دست می‌کند. چندتا پله هست که اگر یکی یکی از آن‌ها بالا بروید منجم خوبی می‌شوید:

۱. یار مهربان

نمی‌دانم شما کجا و چه‌طور به آسمان علاقه‌مند شدید؟ یک مستند نجومی، برنامه معروف آسمان شب، کتاب‌های نجومی،دیدن آسمان پر ستاره خارج از شهر و بازدید از یک مرکز نجومی و یا... به هر حال هر‌طور که دل بسته آسمان شده باشید فرقی نمی‌کند مهم این است که بدانید حالا باید چه کار کنید. کلاس‌های نجوم مقدماتی و تکمیلی که همیشه برگزار می‌شود و اطلاعات جامع و خوبی به شرکت‌کنندگان می‌دهد، هرگز برای منجم شدن کافی نیست. شما هرچیزی را که خودتان به دست آورید بیشتر توی ذهن‌تان می‌ماند. کتاب‌های خوبی برای شروع نجوم وجود دارند مثلا نجوم به زبان ساده، راهنمای آسمان شب و راهنمای صورت‌های فلکی و شناخت مبانی نجوم ۱ و ۲ برای کسانی که تازه نجوم را شروع کرده‌اند. این کتاب‌ها را باید برای خودتان شبیه‌سازی کنید مثلا گاهی به ابتکار دست بزنید و با توپ حرکات مختلف زمین و ماه در مدارشان را توضیح دهید. یادداشت برداری از اسامی مهم و اصطلاحات نجومی توی یک دفترچه کوچک به شما کمک می‌کند که یک فهرست حاضر و آماده همراه خودتان داشته باشید، خواندن کتاب به صورت گروهی و با تبادل نظر جمعی خیلی بهتر است.

۲. به آسمان دقت کنید

توجه کنید که در تیتر بالا گفتم دقت کنید نه این که نگاه کنید. شما با نگاه کردن به آسمان شب و پیدا کردن ستاره‌ها و شناختن صورت‌های فلکی و تشخیص دادن رنگ ستاره‌ها، بعد از مدتی آن قدر حس خوبی پیدا می‌کنید که من بلد نیستم این جا توصیفش کنم. این که بتوانید تشخیص دهید ستاره‌ای که به آن نگاه می‌کنید مربوط به کدام صورت فلکی است، برای این کار لازم نیست بنشینید یک اطلس آسمان را حفظ کنید، از صورت‌های فلکی شروع کنید که شکل‌شان را بیشتر دوست دارید یا سراغ ستاره‌های پرنورتر آسمان بروید و سعی کنید بفهمید اسم‌شان چیست اصلا ستاره‌اند یا سیاره!

۳. همراهی با گروه‌ها و انجمن‌های نجومی

تورها یا گروه‌های نجومی که برنامه‌های رصدی برگزار می‌کنند می‌تواند یک راه خوب برای یادگیری عملی کار با ابزارهای رصدی باشد. آموزش‌های مختلفی که از سوی یک منجم غیرحرفه‌ای به شما داده می‌شود می‌تواند به افزایش آگاهی‌های شما و البته مهارت‌های رصدی‌تان بیفزاید گاهی پرسش و پاسخ و صحبت با یک منجم غیرحرفه‌ای آن‌قدر می‌تواند مفید باشد که هیچ کتابی تا این حد تاثیر‌گذار نیست.

۴. حوزه فعالیت‌های یک غیرحرفه‌ای

در کارهای غیرحرفه‌ایی محاسبات پیچیده و طاقت‌فرسا وجود ندارد مسائل کیهان‌شناسی و اخترفیزیک پیچیده در کار نیست. این حوزه فعالیت منجمان حرفه‌ای است. اما غیرحرفه‌ای‌ها هم می‌توانند با کسب تجربه و متناسب با علاقه‌شان در یک یا چند حوزه نجوم فعالیت علمی بیشتری انجام بدهند طوری که برنامه‌شان محدود به کارهای تفریحاتی نباشد. مثلا ماه‌شناسی یا بررسی ستاره‌های دوتایی یا چندتایی، بررسی و رصد حرکت سیارک‌ها و دنباله‌دارها هم خیلی جذاب است، خیلی از دنباله دار‌ها را غیرحرفه‌ای‌ها کشف کرده‌اند.

۵. کنجکاوی‌های یک نیمچه منجم

خیلی خودتان را درگیر این که باید هر چه سریع‌تر ابزار رصدی تهیه کنم و کار علمی خاصی انجام دهم، نکنید. از لحظه‌ای که شما با نجوم آشنا شده‌اید و به دوستی‌تان با او ادامه می‌دهید مدام مطالب و نکات جدید یاد می‌گیرید حتی خیلی از منجمان قدیمی‌تر هم ممکن است از یک منجم تازه‌کار چیز جدیدی یاد بگیرند. مجلات مرتبط با نجوم و سایت‌های معتبر را هر چند وقت یک بار بخواند و به روز باشد. از اتفاقات جدیدی که در حوزه‌های مختلف آسمان می‌افتد آگاه باشد و رویدادهای نجومی هر ماه را تا جایی که برایش امکان دارد دنبال کند.